Një grup i organizatave mjedisore dhe tre profesorë të Fakultetit të Shkencave të Natyrës protestuan të shtunën para Ministrisë së Turizmit dhe Mjedisit kundër një projektvendimi të Këshillit Kombëtar të Territorit “Për miratimin e kufijve të Zonave të Mbrojtura”.
Në një komunikatë të përbashkësht për shtyp ata thanë se projekti i KKT-së: “fshin nga harta zonat me rëndësi ndërkombëtare dhe kombëtare”, ndërsa kërkuan që ai të mos miratohej.
Profesorët e Universitetit të Tiranës, Prof. Aleko Miho, Prof. Ferdinand Bego, Prof. As. Mihallaq Qirjo dhe organizatat EcoAlbania, Ekolëvizja, FOUR PAWS, ILIRIA – Protection and Social & Environmental Development Association, Albania, Instituti i Politikave Mjedisore, Milieukontakt Albania, Qendra Burimore e Mjedisit (REC Shqipëri), Qendra EDEN, Qendra për Ruatjen dhe Mbrojetjen e Mjedisit Natyror në Shqipëri (PPNEA), Qendra Shpendët e Shqipërisë Shoqata Ornitologjike e Shqipërisë (AOS) dhe WWF Adria, thanë se kundërshtonin projektvendimin që linte jashtë mbrojtjes sipërfaqë të tëra të zonave të mbrojtura aktuale.
“Projekt-vendimi përjashton nga zonat e mbrojtura në Divjakë-Karavasta, Butrint, Vjosë-Nartë, Bunë-Velipojë etj, sipërfaqe të tëra të tokave bujqësore me përdorim tradicional si dhe zona urbane. Për më tepër ky projektvendim fshin nga harta rreth 15,000 ha të Zonave të Mbrojtura sikurse Luzni-Bulac, Piskal-Shqerri, Dardhë-Xhurrë, etj”, thuhet në komunikim.
Sipas organizatave flagrante është “përjashtimi nga zona e mbrojtur i sipërfaqes së aeroportit në Akërni (Vlorë) dhe heqja e gjithë sipërfaqes së ullishtave në kodrat e Panajasë”. Këtu qeveria ka në plan të ndërtojë një aeroport, vlera ekonomike e të cilit është e dyshimtë edhe sipas vetë dokumenteve të tenderit. Madje për të garantuar investitorët qeveria garanton tu paguaj atyre 138 milion euro në rast se projekti dështon. Koncesioni për aeroportin u fitua kompanitë Mabetex e biznesmenit dhe politikanit Behgjet Pacolli dhe kompania YDA, një kompani turke, e cila është kontraktuar nga qeveria turke për ndërtimin e një spitali në Fier.
Një investigimi i BIRN i nëntorit të vitit 2019 ngriti dyshime për konflikt interesi në tenderin për përpilimin e studimit për këtë rishikim, i cili dha si produkt reduktimin me gati 20% të parqeve kombëtare në bregdet. Shoqata fituese rezultoi e lidhur me një tjetër organizatë mjedisore, e cila është drejtuar për 7 vjet nga drejtori aktual i AKZM, Zamir Dedej, duke ngritur pikëpyetje për konflikt të mundshëm interesi.
“Duke i’u referuar hartës, ky projektvendim bën shoshë Parkun e Dajtit, të Divjakës, Bunë-Velipojën, Tomorrin dhe të tjerë”, thuhet në deklaratën e organizatave që vunë në dukje se veç zvogëlimit të hapësira zonat urbane dhe fshatrat brenda zonave të mbrojtura hiqeshin prej mbrojtjes duke krijuar probleme shtesë.
“Vendimi fragmenton zonat e mbrojtura duke lënë hapësirat urbane dhe bujqësore tërësisht jashtë kontrollit të Zonave të Mbrojtura dhe keto të fundit në mëshirë të veprimtarive të ardhshme që mund të shkelin funksionin e vetë zonave të mbrojtura”, tha Taulant Bino, President i Shoqatës Ornitologjike Shqiptare (AOS).
Bino shtoi se ky ishte sulmi më i rëndë ndaj integritetit të Zonave të Mbrojtura në Shqipëri.
Profesor Aleko Miho tha se zonimin ishte jashtë çdo lloj kërkese ekologjike. “Një mënyrë e tillë arbitrare, e shpejtuar dhe aspak profesionale, legjitimon shumë ndërhyrje abuzive të bëra në gjithë këta vite tranzicioni brenda ZM-ve, dhe lë shteg edhe për ndërhyrje të tjera në të ardhmen”, shkroi Miho në një qëndrim drejtuar kryeministrit, qeverisë dhe pushtetit vendorë për të ndaluar avancimin e projektit.
Duke iu referuar situatës së pandemisë Miho tha se ishte e rëndësishme që të ndërgjegjësoheshim se me humbjen e zonave të mbrojtura nuk rrezikohet vetëm flora dhe fauna e tyre por edhe shëndeti i njerëzve. Ai tha se pandemia ishte një shenjë se ishte e nevojshme një qasje tjetër ndaj mjedisit. “Asnjëherë nuk është vonë të bëhemi më të përgjegjeshëm për këtë!”, tha Miho.
Drejtori i EcoAlbania, Olsi Nika, tha se procesi kishte qenë jotransparent dhe ishte i pabazuar në parimet e mbrojtjes së natyrës. Ai paralajmëroi se miratimi i këtij projekti me “shumë gjasa do t’i paraprijë dëmtimit të pjesës më të vlefshme të Rrjetit të Zonave të Mbrojtura”. Nika tha se ata kërkonin anullimin e projektit.
Rrjeti i Zonave të Mbrojtura të Shqipërisë përbën rreth 17% të territorit të Republikës –me rezervate natyrore të trashëguara nga regjimi komunist si dhe parqe e monumente natyrore, të cilat e fituan statusin e tyre të mbrojtjes pas viteve ’90.
