Gjatë datave 14-18 Prill 2019, 6 përfaqësues nga organizatat e shoqërisë civile në Shqipëri u përzgjodhën e morën pjesë në vizitën studimore në Kroaci me temë , ‘Ekonominë e Gjelbër’. Vizita u krye në Osijek, i cili është një ndër qytetet më të gjelbra në Kroaci gjithashtu i katërti më i madhi për nga rëndësia.
Kjo vizitë studimore ishte mëse e nevojshme në një vend të BE-së si Kroacia e cila ka zhvilluar praktika mjedisi dhe standarte të larta zbatimi projektesh efikase mjedisore.
Përfituesit në këtë shkëmbim eksperiencash, organizatat shqiptare të mjedisit (drejtorët ekzekutiv, vullnetarë, shkrues projektesh dhe inxhinierë mjedisi) panë nga afër të gjitha këto dukuri në kuadër të projektit GEAR dhe u kthyen në Shqipëri plot me ide për tu vënë në zbatim dhe me koncepte të qarta rreth ekonomisë së gjelbër.
Në kuadër të kësaj vizite studimore shumë organizata fituan rrjetëzim dhe kontakte me organizata partnere nga rajoni.
Përtej objektivave të projektit që u arritën nga pjesëmarrësit e ku grupi shqiptar ishte tepër aktiv në diskutime dhe i angazhuar binin në sy dhe detaje të vogla por që bëjnë ndryshimin e madh.
Si për shembull koshat e mbeturinave ishin në çdo vend publik apo ku kishte aktivitet njerëzor dhe të ndara :
Nëpër markete, çdo qytetar kroat sillte me veten trastën e tij prej rrobe për të bërë blerjet.
Në çdo shtëpi private kishte kosha jashtë në mënyrë të rregullt dhe organizuar në përputhje me orare, kur vinte makina e bashkisë për ti marr.
Osijeku, kishte përqasur më së miri nocionin e mjedisit dhe në çdo ambient pune dhe brenda godinave të larta e alumini gjej mini parqe në çdo cep të improvizuara për sytë për të parë jeshil-llëk e për tu shplodhur. E si kudo ku ne shqiptarët mrekullohemi, nuk munda të gjeja një cope letre sado të vogël në Tokë apo dhe një çëmçakiz përdhe.
Pas kësaj pjesëmarrje të suksesshme, organizatat shqiptare u kthyen me një mision në Shqipëri, atë të avokatoreve të ekonomisë së gjelbër.
Në kuadër të projektit GEAR – Ekonomia e Gjelbër për një Rajonin të zhvilluar u organizua një vizitë studimore në shembujt e praktikave të mira në Ekonomi të Gjelbër dhe Sipërmarrje të Gjelbër për organizatat e shoqërisë civile nga Mali i Zi, Serbia, Bosnja dhe Hercegovina, Maqedonia Veriore dhe Shqipëria. Vizita studimore u zhvillua në Qarkun Osijek-Baranja në Kroaci, nga 15 deri më 17 prill 2019.
Gjithsej 26 pjesëmarrës nga këto vende, të cilët përmes aktiviteteve të organizatave të tyre dhe qëndrimet dhe veprimet e tyre personale vlerësojnë dhe mbrojnë trashëgiminë natyrore, duke u lidhur me mënyrën e tyre të gjelbër të të menduarit dhe ndjekjes së zhvillimit të qëndrueshëm Duke vizituar shembuj të suksesshëm të suksesshëm në këtë fushë gjatë vizitës studimore ata forcuan më tej qëndrimet e tyre, morën përvojë të vlefshme dhe gjeneruan ide të cilat e dëshiruara për ti aplikuar dhe ndarë në të komunitetet e tyre.
Për më shumë mund të shihni agjendën e programit për të pare sesa prestigjioz i dobishëm ishte shkëmbimi.
EKONOMI “ORLOV PUT”, Kopacevo
Shumë e mahnitshme ishte eko-shtëpia ‘Orlov Put’ e cila është e vendosur në rreth 7 hektarë tokë të punueshme që nuk janë trajtuar kimikisht për pothuajse 30 vjet. Pronarët kanë zhvilluar bujqësinë dhe turizmin në atë tokë. Ata shesin një pjesë të prodhimeve të tyre, ndërsa pjesën tjetër ata e përdorin për qëllime turistike.
UNIKOM SH.PK Osijek
Unikom Ltd, një kompani publike lokale për mbledhjen dhe asgjësimin e mbeturinave komunale, kryesisht në bazë të riciklueshme dhe duke hequr tërësisht kontejnerët për hedhjen e mbeturinave nga zonat publike. Të gjitha ndërtesat e banimit kanë dhoma dhe pajisje adekuate për këtë qëllim. Sistemi i riciklimit të deponimit të mbeturinave stimulon qytetarët me ulje ose gjoba. Përveç kësaj, ata merren me mirëmbajtjen e pastërtisë së hapësirave publike në Osijek, si dhe me mirëmbajtjen e hapësirave publike dhe burimeve. Ata kanë organizuar gjithashtu një klasë arsimore brenda oborrit të riciklimit.
DALYA, ORGANIZATA E BASHKËPUNIMIT TË STUDENTËVE, Dalj
Dalia – Kooperativa është pjesë e Shkollës Qendrore Bujqësore e cila ekziston si e vetmja shkollë e mesme profesionale në zonën rurale të Kroacisë. Ekzistojnë vetëm rreth 80 studentë të cilët, me mentorimin e mësuesve dhe stafit tjetër shkollor, angazhohen me sukses në rritjen e frutave, prodhimin e luleshtrydheve dhe produkteve të ndryshme të luleshtrydhe, mbajnë një çerdhe, një kopsht perimesh dhe një bodrum vere.
Ata gjithashtu janë të angazhuar në bletari. Duke shitur produktet e tyre në treg, çdo vit arrijnë të ofrojnë pushime të lira verore për të gjithë studentët, duke përfshirë klasën e ardhshme, deri në 5 ditë në det. Pas përfundimit të shkollës, shumë studentë vazhdojnë të merren me sukses me sipërmarrjen e gjelbër.
www.ss-dalj.skole.hr
Ju mund të shihni një film tetë minutash të shkurtër dhe shumë interesant për këtë kooperativë dhe shkollën këtu:
SOLAR SYSTEM Ltd. Osijek
Një shtëpi e pavarur nga energjia (dmth. Një shtëpi pasive diellore) që ka një hapësirë të pajisur për edukimin dhe demonstrimin e parimeve të efikasitetit energjetik. Lektor shpjegoi avantazhet dhe disavantazhet e këtij dhe projekteve të ngjashme, me vërejtjen se është gjithmonë e nevojshme të merret parasysh proporcionaliteti i investimeve dhe përfitimeve, veçanërisht në këtë praktikë.
AGRIA sh.pk. Osijek
Kompania që filloi me shitjen e pajisjeve të ngrohjes, dhe sot me sukses ndërton dhe shet ndërtesa rezidenciale në të cilat zbatohet një sistem për ngrohje, ftohje dhe ujë të nxehtë duke përdorur burimet e ripërtërishme të energjisë.
QENDRA EKO “ZLATNA GREDA”
Kompleksi Eko, i cili nën një çati, mblodhi aktivitete të shumta: agjencia e parë eko-turistike kroate; një ndërmarrje shoqërore në pronësi të Shoqatës Zeleni Osijek; një shtëpi në natyrë, një eko-qendër, një vend ekskursioni, një qendër edukimi, një park adrenaline, aventurë dhe një turizëm aktiv
ECOCORTEC Ltd Beli Manastir
Fabrika e fletëve plastike të biodegradueshme, që patentuan procesin e prodhimit në përputhje me rregulloret e mbrojtjes së mjedisit, dhe prodhon një shumëllojshmëri të ndryshme të çantave me teknologjinë e patentuar. Kjo kompani është e bija e Cortec Corporation nga Shën Pali, SHBA. Filloi me dymbëdhjetë dhe tani punëson dyzet e pesë të punësuar. Është tërësisht e orientuar nga eksporti (97% për tregun evropian dhe rus).
http://www.ecocortec.hr/
PROJEKTE SOLARE, Josipovac
Një kompani e fokusuar në zhvillimin e projekteve diellore ose impianteve diellore. Një nga projektet private është sistemi më i madh diellor i ujitjes në Evropë i ngritur në zonën e Vreshtit të Princit.
http://www.solarniprojekti.hr/
Vizita studimore u organizua në kuadër të projektit GEAR – Ekonomia e Gjelbër për një Avancim të Rajonit, qëllimi i të cilit është rritja e ndikimit të organizatave të shoqërisë civile nga Mali i Zi, Serbia, Bosnja dhe Hercegovina, Maqedonia Veriore dhe Shqipëria në mbrojtjen e mjedisit duke promovuar rrjetëzimin, forcimin e kapaciteteve të tyre dhe duke promovuar ekonominë e gjelbër përmes projekteve lokale të OSHC-ve. Projekti financohet nga Bashkimi Evropian në kuadër të Programit për Shoqëri Civile dhe Media 2016-2017 dhe zbatohet nga FORS Montenegro në partneritet me organizatat SMART Kolektiv nga Serbia, Qendra për Zhvillim dhe Mbështetje nga BeH, EKO Svest nga Maqedonia Veriore, Qendra EDEN nga Shqipëria dhe Shoqata Slap nga Kroacia.
